Mikołaj Kopernik

Urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu, zmarł 70 lat później we Fromborku. I był… rewolucjonistą. Określenie “revolutionibus orbium coelestium” – oznaczające w przypadku dzieła Kopernika po prostu “obroty ciał niebieskich” – z czasem zaczęło żyć własnym życiem i oznaczać gwałtowne i ważne zmiany w czymś, czyli po prostu rewolucję.

Zanim jednak Kopernik został rewolucjonistą, najpierw był uczniem i studentem. Podstawy wiedzy zdobywał w rodzinnym Toruniu, w szkole przy obecnej Katedrze świętych Janów. Jako osiemnastolatek w 1491 roku wyjechał do Krakowa, by studiować na tamtejszej Akademii. Następnie kontynuował naukę na uniwersytetach włoskich, w Bolonii i Padwie. Nie studiował jednak astronomii, a prawo i medycynę. Astronomia stanowiła jego hobby.

Przyjął też niższe święcenia, co dało mu podstawę do utrzymania. Został bowiem kanonikiem kapituły warmińskiej, która zresztą sfinansowała jego medyczne studia. Po powrocie do Polski do zadań Kopernika należało więc administrowanie dobrami kapituły oraz leczenie jej członków.

Ostatnie lata życia Kopernik spędził we Fromborku, prowadząc przede wszystkim swoje obserwacje astronomiczne.

Upraszczając, Kopernik odkrył na nowo, żyjącego trzy wieki przed Chrystusem, Arystarcha z Samos. Twórcę pierwszej historycznej teorii, że Ziemia nie jest centrum Wszechświata, ale, wraz z innymi planetami, krąży wokół Słońca. Tyle że Arystarch, w odróżnieniu od Kopernika, nie potrafił naukowo udowodnić swojej koncepcji. W związku z tym, przez ponad tysiąc lat utrwalił się pogląd, że nasza planeta się nie rusza.

Kopernik w De revolutionibus orbium coelestium poparł teorię Arystarcha nowymi obliczeniami, uzyskanymi dzięki obserwacji i zastosowaniu bardziej rozwiniętej matematyki. Formalnie nie było to odkrycie, a jedynie nowe uzasadnienie poglądów znanych od stuleci.

Czasy Kopernika to epoka renesansu obfitująca w geniuszy. Ludzi takich, jak sławny torunianin, którzy zmienili życie przyszłych pokoleń i osiągnęli oszałamiające sukcesy w wielu dziedzinach. Kopernik staje tu w jednym szeregu z Leonardem da Vinci czy Michałem Aniołem.

Prócz wpatrywania się w niebo, Kopernik, jak przystało na potomka toruńskich kupców, twardo stąpał po ziemi. Był administratorem dóbr kapituły warmińskiej, znał wartość pieniądza – tworzył podwaliny ekonomii na długo, zanim ta stała się nauką.

Był też zawodowym lekarzem, którego metody leczenia dziś mogą się wydawać niezbyt doskonałe, ale ówcześnie uchodziły za najnowocześniejsze. A co najważniejsze, okazywały się skuteczne, o czym świadczy fakt, że Kopernik był wielokrotnie zapraszany przez bogatych gdańskich mieszczan oraz księcia Albrechta Hohenzollerna, by ich leczył. Zachowały się własnoręcznie wypisane przez Kopernika recepty lekarskie – niestety, jak większość kopernikanów, zostały zagrabione w XVII wieku przez Szwedów, Głównym składnikiem medykamentów stosowanych przez torunianina były zioła.

Kopernik był także geografem (sporządził mapy Prus i Warmii), tłumaczem (przełożył z greckiego poemat Teofilakta Symokatty z VI wieku), a także matematykiem. Sformułował, noszące jego imię, twierdzenie z zakresu geometrii płaskiej, które mówi, że jeśli wewnątrz okręgu toczy się bez poślizgu okrąg o promieniu dwa razy mniejszym, to dowolny, lecz ustalony punkt małego okręgu, porusza się prostoliniowo po średnicy okręgu większego.

Podczas 14. Bella Skyway Festival. Toruń. Kujawsko-Pomorskie widzowie mają okazję spotkać Mikołaja Kopernika aż na dwóch instalacjach.

Pierwsza z nich to projekcja w całości poświęcona sylwetce najsłynniejszego torunianina. W instalacji Super Kopernik autorzy wykorzystują komiksową formę, by przybliżyć najmłodszym widzom festiwalu sylwetkę i najważniejsze odkrycie Mikołaja Kopernika.

Toruński astronom występuje również w mappingu francuskich artystów Inook –  Grand Mix in Toruń. Instalacja wyświetlana na fasadzie budynku Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu przedstawia historyczne postaci wykonujące słynne współczesne utwory – zarówno polskie jaki i zagraniczne. Przed zebraną na Placu Teatralnym festiwalową publicznością Kopernik każdego wieczoru wykonuje utwór David Bowie Starman.